Ból kręgosłupa u aktywnych nastolatków

Dosyć często w mojej praktyce spotykam się z bólem kręgosłupa u aktywnych nastolatków. Niestety równie często okazuje się, że za występujące dolegliwości odpowiada kręgoszczelina, czyli uszkodzenie węziny łuku kręgu. Jest to miejsce poddawane dużym obciążeniom, szczególnie w sportach, gdzie występują powtarzalne ruchy zgięciowo-wyprostne jak np. zapasy, gimnastyka, siatkówka czy piłka nożna.

Potwierdzają to statystyki – u generalnej populacji częstość występowania tego schorzenia to od 5-11%, natomiast u młodych sportowców nawet do 63%. Szacuje się, że u około 20% z nich rozwiną się dolegliwości, szczególnie jeśli dojdzie do obustronnego uszkodzenia. Właśnie ten typ predysponuje do rozwinięcia się w tym miejscu kręgozmyku. Najczęściej objawy związane z kręgoszczeliną rozwijają się w okresie skoku wzrostowego i rzadko występują u osób po 20 roku życia(1). Na szczęście ponad 90% osób jest w stanie wrócić do aktywności sportowej, ale odsetek ten spada, gdy mamy do czynienia z obustronnym uszkodzeniem, dlatego tak ważna jest szybka diagnostyka i wprowadzenie leczenia(2).

Jaki jest typowy obraz pacjenta? (3)

• Młody sportowiec (12-20 lat), często płci męskiej
• Dolegliwości kręgosłupa lędźwiowego, które pojawiają się podczas aktywności sportowej, szczególnie związanej z przeprostem czy rotacją – w piłce nożnej jest to najczęściej moment kopnięcia piłki z dużą siłą.
• Na początku koncentrują się one z jednej strony i pacjent pokazuje je jako zlokalizowane głęboko w dolnej części kręgosłupa (większość dotyczy kręgu L5 i L4)
• Z czasem obszar bólu może się zwiększać i promieniować do pośladka lub kończyny (rzadko)
• Dość często w historii chorobowej występują przebyte przeciążenia w obrębie układu ruchu, jak chociażby choroba Osgood Schlattera czy Severa.

Testy kliniczne

Ostatnie badania wykazały, że w początkowej fazie, testem, którym możemy różnicować kręgoszczelinę z innymi przyczynami bólu pleców, jest zgięcie boczne(4). Mimo, że test Stork nie wykazuje się dużą sensytywnością ani czułością, to z mojego doświadczenia wynika, że stosunkowo często prowokuje dolegliwości u tych pacjentów, podobnie zresztą jak inne ruchy w kierunku wyprostnym(5). Charakterystyczne są również ograniczenia elastyczności m. kulszowo-goleniowych i/lub zginaczy bioder.

Badania obrazowe

W celu postawienia ostatecznej diagnozy potrzebne są badania obrazowe. Ortopeda może na początku skierować pacjenta na rentgen w projekcji AP, bocznej oraz skośnej, gdzie czasami można zaobserwować tzw. objaw obroży psa teriera. Na początkowym etapie jednak bardziej czułe będzie wykonanie tomografii komputerowej, gdzie dosyć dobrze widać szczelinę pęknięcia(6). Ze względu na dużą dawkę promieniowania tomografu, u młodych pacjentów można wykonać celowane badanie TK lub rezonans wolumetryczny, który dodatkowo może wykazać obrzęk szpiku kostnego obciążonej części kręgu oraz stan struktur dyskowych czy nerwowych(7).

Za konsultacje merytoryczną dziękuję dr n. med. Łukaszowi Bartochowskiemu.

A jeśli interesujesz się tematem zdrowia i szukasz pracy jako fizjoterapeuta, warto zajrzeć na portal Jooble. Znajdziesz tam wiele ofert z różnych miast Polski, np. oferty pracy w Obornikach, zarówno w branży medycznej, jak i w wielu innych. Skorzystaj z Jooble i spełniaj swoje zawodowe marzenia!

Piśmiennictwo: 

1. Choi, J. H., Ochoa, J. K., Lubinus, A., Timon, S., Lee, Y. P., & Bhatia, N. N. (2022). Management of lumbar spondylolysis in the adolescent athlete: a review of over 200 cases. The spine journal : official journal of the North American Spine Society

2. Sys J, Michielsen J, Bracke P, Martens M, Verstreken J (2001) Nonoperative treatment of active spondylolysis in elite athletes with normal X-ray findings: literature review and results of conservative treatment. Eur Spine J 10:498–504

3. Herman, M. J., & Pizzutillo, P. D. (2005). Spondylolysis and Spondylolisthesis in the Child and Adolescent. Clinical Orthopaedics and Related Research, &NA;(434), 46–54.

4. Sugiura, S., Aoki, Y., Toyooka, T., Shiga, T., Takato, O., Ishizaki, T., Omori, Y., Takata, A., Kiguchi, Y., Tsukioka, A., Okamoto, Y., Matsushita, Y., Inage, K., Ohtori, S., & Nishikawa, S. (2022). Lateral bending differentiates early-stage spondylolysis from nonspecific low back pain in adolescents. Musculoskeletal science & practice, 58, 102526.

5. Alqarni, A. M., Schneiders, A. G., Cook, C. E., & Hendrick, P. A. (2015). Clinical tests to diagnose lumbar spondylolysis and spondylolisthesis: A systematic review. Physical Therapy in Sport, 16(3), 268–275. doi:10.1016/j.ptsp.2014.12.005

6. West, A. M., d’Hemecourt, P. A., Bono, O. J., Micheli, L. J., & Sugimoto, D. (2019). Diagnostic Accuracy of Magnetic Resonance Imaging and Computed Tomography Scan in Young Athletes With Spondylolysis. Clinical pediatrics, 58(6), 671–676.

7. Esh R, Grødahl LHJ, Kerslake R, Strachan K, Spencer S, Fawcett L, Rushton A, Heneghan NR. Diagnostic accuracy of MRI for identifying posterior element bone stress injury in athletes with low back pain: a systematic review and narrative synthesis. BMJ Open Sport Exerc Med. 2020

Sprawdź aktualną listę nadchodzących kursów dla fizjoterapeutów.