Jednym z bardziej popularnych testów stosowanych w czasie oceny możliwości powrotu do sportu po rekonstrukcji ACL jest test skoku jednonóż. Można dyskutować nad jego zasadnością, szczególnie w odniesieniu do oceny stawu kolanowego, ale w połączeniu z innymi testami może dać nam pewne przydatne informacje. Na klipie widać młodego piłkarza ręcznego po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego w czasie skoku jednonóż. Co ciekawe, LSI (Limb Symmetry Index) dla skoków wyniosło 93%, co oznacza, że odległość, którą skoczył na jednej i drugiej nodze mieści się w granicach normy RTS. Pamiętajmy, że nie powinniśmy oceniać deficytów wyłącznie na podstawie długości skoku, ale również zwrócić uwagę na ich jakość (Kotsifaki et al, 2019) Moglibyśmy rozłożyć analizę tego skoku na czynniki pierwsze, aczkolwiek dzisiaj chciałbym skupić się na pewnym aspekcie, który wydał mi się ciekawy: sposobie lądowania w płaszczyźnie strzałkowej.
Jeżeli dobrze się przyjrzymy, zauważymy, że w czasie lądowania pacjent obciąża bardziej staw biodrowy, nie pozwalając na transfer stawu kolanowego w przód, co zmniejsza pracę mięśnia czworogłowego. W takim wypadku zazwyczaj biorę pod uwagę trzy rzeczy, które mogę sprawdzić przez inne testy:
Ocena izokinetyczna oraz testy przysiadów jednonóż nie wykazały dużych różnic między nogami, jeśli chodzi o mięsień czworogłowy, a wartości peak torque względem wagi ciała powinny pozwolić na swobodne wyhamowanie po skoku. W teście przysiadu jednonóż również rzucało się w oczy przesuwanie ciężaru ciała w tył. W obu przypadkach pacjent nie zgłaszał dolegliwości bólowych.
Do oceny przygotowania mentalnego wykorzystałem kwestionariusz ACL-RSI, który, mimo iż nie został przetłumaczony na język polski, ułatwia zadanie wszystkich ważnych pytań – wcześniej po prostu pytałem 🙂 Mental nie był problemem – wynik 90% (Webster et al, 2008)
Ograniczenia ruchomości stopy? Do oceny wykorzystuję „weight-bearing lunge test”, gdzie wynik poniżej 9 cm (<35 stopni) może być jednym z czynników ryzyka urazu (Bennell et al, 1998, Gabbe et al, 2004). U naszego pacjenta to ok. 5 cm. Okazuje się, że w przeszłości pacjent wielokrotnie doznawał urazu skręcenia stawu skokowego, czego częstą konsekwencją jest ograniczenie ruchu zgięcia grzbietowego stawu skokowego. W przypadku dużych ograniczeń przy lądowaniu po skoku będzie dochodziło do kompensacji – najczęściej wyżej przez staw biodrowy/kolanowy lub niżej przez koślawienie stępu (Fong et al, 2011)
Moje zalecenia? Praca nad zakresem ruchu stawu skokowego + modyfikacja ćwiczeń wykonywanych na siłowni. Na boisku sobie poradzi!
Sprawdź aktualna listę nadchodzących kursów dla fizjoterapeutów.
Webster KE, Feller JA, Lambros C. Development and preliminary validation of a scale to measure the psychological impact of returning to sport following anterior cruciate ligament reconstruction surgery. Phys Ther Sport. 2008
Gabbe BJ, Finch CF, Wajswelner H, Bennell KL. Predictors of lower extremity injuries at the community level of Australian football. Clin J Sport Med. 2004
Bennell, K. L., Talbot, R., Wajswelner, H., Techovanich, W., & Kelly, D. (1998). Intra-rater and Inter-tester reliability of a weightbearing lunge measure of ankle dorsiflexion. Australian Physiotherapy
Fong CM, Blackburn JT, Norcross MF, McGrath M, Padua DA. Ankle-dorsiflexion range of motion and landing biomechanics. J Athl Train. 2011